Bệnh cúm là do vi rút cúm lây nhiễm ở mũi, họng và phổi, và bệnh lây lan khi người bị cúm ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Các triệu chứng cúm thường xuất hiện đột ngột và có thể bao gồm sốt cao, nhức đầu, ho, ớn lạnh và nhiều hơn nữa.
Bệnh cảm cúm là gì
Bệnh cảm cúm là gì? Bệnh cảm cúm là một bệnh nhiễm vi-rút tấn công hệ hô hấp – mũi, họng và phổi của bạn. Bệnh cúm thường được gọi là bệnh cảm cúm, nhưng nó không giống như vi-rút “cúm” dạ dày gây tiêu chảy và nôn mửa.
Đối với hầu hết mọi người, bệnh cảm cúm sẽ tự khỏi. Nhưng đôi khi, bệnh cúm và các biến chứng của nó có thể gây chết người. Những người có nguy cơ cao bị biến chứng cảm cúm bao gồm:
- Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và đặc biệt là trẻ dưới 12 tháng
- Người lớn trên 65 tuổi
- Phụ nữ có thai và phụ nữ đến 2 tuần sau sinh
- Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu
- Những người bị bệnh mãn tính, chẳng hạn như hen suyễn, bệnh tim, bệnh thận, bệnh gan và bệnh tiểu đường
- Những người rất béo phì, có chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 40 trở lên
Mặc dù thuốc chủng ngừa cúm hàng năm không hiệu quả 100%, nhưng nó vẫn là biện pháp bảo vệ tốt nhất của bạn chống lại bệnh cúm.
Các triệu chứng bệnh cảm cúm
Ban đầu, bệnh cảm cúm có thể giống như cảm lạnh thông thường với sổ mũi, hắt hơi và đau họng. Nhưng cảm lạnh thường phát triển chậm, trong khi cảm cúm có xu hướng đột ngột. Và mặc dù cảm lạnh có thể gây phiền toái, nhưng bạn thường cảm thấy tồi tệ hơn nhiều khi bị cúm.
Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của bệnh cúm bao gồm:
- Sốt trên 38oC
- Đau cơ bắp
- Ớn lạnh và đổ mồ hôi
- Đau đầu
- Ho khan, dai dẳng
- Mệt mỏi và suy nhược
- Nghẹt mũi
- Đau họng
Khi nào đến gặp bác sĩ
Hầu hết những người bị cúm có thể tự điều trị tại nhà và thường không cần đến bác sĩ.
Nếu bạn có các triệu chứng cúm và có nguy cơ biến chứng, hãy đến gặp bác sĩ ngay. Dùng thuốc kháng vi-rút có thể làm giảm thời gian mắc bệnh của bạn và giúp ngăn ngừa các vấn đề nghiêm trọng hơn.
Xem thêm: Cách phân biệt bệnh cảm cúm và cảm lạnh
Nguyên nhân bệnh cảm cúm
Vi rút cúm di chuyển trong không khí dưới dạng các giọt nhỏ khi người bị nhiễm trùng ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Bạn có thể trực tiếp hít phải các giọt nhỏ hoặc bạn có thể nhặt vi trùng từ một đồ vật – chẳng hạn như điện thoại hoặc bàn phím máy tính – rồi chuyển chúng vào mắt, mũi hoặc miệng.
Những người nhiễm vi-rút có khả năng lây nhiễm từ ngày trước khi các triệu chứng xuất hiện lần đầu tiên cho đến khoảng năm ngày sau khi các triệu chứng bắt đầu. Trẻ em và những người có hệ thống miễn dịch suy yếu có thể bị lây nhiễm trong một thời gian dài hơn một chút.
Vi rút cúm liên tục thay đổi, với các chủng mới xuất hiện thường xuyên. Nếu bạn đã từng bị cúm trước đây, cơ thể bạn đã tạo ra các kháng thể để chống lại chủng vi rút cụ thể đó.
Nếu vi rút cúm trong tương lai tương tự như vi rút bạn đã gặp trước đây, do mắc bệnh hoặc do tiêm chủng, thì những kháng thể đó có thể ngăn ngừa nhiễm trùng hoặc giảm bớt mức độ nghiêm trọng của nó.
Nhưng các kháng thể chống lại vi rút cúm bạn đã gặp trong quá khứ không thể bảo vệ bạn khỏi các chủng cúm mới có thể rất khác về mặt miễn dịch với những gì bạn đã mắc phải trước đây.
Các yếu tố rủi ro của bệnh cảm cúm
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh cúm hoặc các biến chứng của nó bao gồm:
- Tuổi tác:Cảm cúm theo mùa có xu hướng nhắm vào trẻ em dưới 12 tháng tuổi và người lớn từ 65 tuổi trở lên.
- Điều kiện sống hoặc làm việc: Những người sống hoặc làm việc trong các cơ sở với nhiều cư dân khác, chẳng hạn như viện dưỡng lão hoặc doanh trại quân đội, có nhiều khả năng bị cúm hơn. Những người nhập viện cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Hệ thống miễn dịch suy yếu: Các phương pháp điều trị ung thư, thuốc chống thải ghép, sử dụng steroid trong thời gian dài, cấy ghép nội tạng, ung thư máu hoặc HIV / AIDS có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch của bạn. Điều này có thể khiến bạn dễ bị cúm hơn và cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển các biến chứng.
- Bệnh mãn tính: Các tình trạng mãn tính, bao gồm các bệnh về phổi như hen suyễn, tiểu đường, bệnh tim, bệnh thần kinh hoặc phát triển thần kinh, bất thường đường thở và bệnh thận, gan hoặc máu, có thể làm tăng nguy cơ biến chứng cúm.
- Sử dụng aspirin dưới 19 tuổi: Những người dưới 19 tuổi và được điều trị bằng aspirin dài hạn có nguy cơ phát triển hội chứng Reye nếu bị nhiễm cúm.
- Thai kỳ: Phụ nữ mang thai có nhiều khả năng bị biến chứng cúm hơn, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba. Phụ nữ sau sinh đến hai tuần cũng có nhiều khả năng bị các biến chứng liên quan đến cúm.
- Béo phì: Những người có chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 40 trở lên có nguy cơ bị biến chứng do cúm cao hơn.
Các biến chứng bệnh cảm cúm
Nếu bạn còn trẻ và khỏe mạnh, bệnh cảm cúm theo mùa thường không nghiêm trọng.
Mặc dù bạn có thể cảm thấy đau khổ khi mắc phải căn bệnh này, nhưng bệnh cảm cúm thường biến mất sau một hoặc hai tuần mà không có tác dụng lâu dài. Nhưng trẻ em và người lớn có nguy cơ cao có thể phát triển các biến chứng như:
- Viêm phổi
- Viêm phế quản
- Bệnh hen suyễn bùng phát
- Vấn đề về tim
- Nhiễm trùng tai
Viêm phổi là biến chứng nghiêm trọng nhất. Đối với người lớn tuổi và những người bị bệnh mãn tính, viêm phổi có thể gây chết người.
Phòng ngừa bệnh cảm cúm
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) khuyến nghị tiêm phòng cúm hàng năm cho tất cả mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên.
Thuốc chủng ngừa cúm theo mùa hàng năm có chứa sự bảo vệ khỏi ba hoặc bốn loại vi-rút cúm được cho là phổ biến nhất trong mùa cúm năm đó. Năm nay, vắc-xin này sẽ được cung cấp dưới dạng tiêm và xịt mũi.
Trong những năm gần đây, người ta lo ngại rằng vắc xin xịt mũi không đủ hiệu quả để chống lại một số loại bệnh cúm.
Tuy nhiên, vắc xin xịt mũi dự kiến sẽ có hiệu lực vào vụ mùa 2019-2020. Thuốc xịt mũi vẫn không được khuyến khích cho một số nhóm, chẳng hạn như phụ nữ mang thai, trẻ em từ 2 đến 4 tuổi bị hen suyễn hoặc thở khò khè, và những người bị suy giảm hệ thống miễn dịch.
Hầu hết các loại vắc-xin cúm đều chứa một lượng nhỏ protein trứng. Nếu bạn bị dị ứng trứng nhẹ – chẳng hạn như bạn bị nổi mề đay chỉ do ăn trứng – thì bạn có thể tiêm phòng cúm mà không cần thêm bất kỳ biện pháp phòng ngừa nào. Nếu bạn bị dị ứng trứng nghiêm trọng, bạn nên được tiêm phòng ở cơ sở y tế và được giám sát bởi bác sĩ có khả năng nhận biết và quản lý các tình trạng dị ứng nghiêm trọng.
Cách kiểm soát bệnh cảm cúm
Thuốc chủng ngừa cúm không có hiệu quả 100%, vì vậy điều quan trọng là phải thực hiện các biện pháp như sau để giảm sự lây lan của bệnh nhiễm trùng:
- Rửa tay:Rửa tay kỹ lưỡng và thường xuyên là một cách hiệu quả để ngăn ngừa nhiều bệnh nhiễm trùng thông thường. Hoặc sử dụng chất khử trùng tay có cồn nếu không có sẵn xà phòng và nước.
- Ngừng ho và hắt hơi:Che miệng và mũi khi bạn hắt hơi hoặc ho. Để tránh làm ô nhiễm tay, hãy ho hoặc hắt hơi vào khăn giấy hoặc vào kẽ trong của khuỷu tay.
- Tránh đám đông:Bệnh cúm dễ dàng lây lan ở bất cứ nơi nào mọi người tụ tập – tại các trung tâm chăm sóc trẻ em, trường học, tòa nhà văn phòng, khán phòng và phương tiện giao thông công cộng. Bằng cách tránh đám đông trong mùa cúm cao điểm, bạn sẽ giảm nguy cơ nhiễm trùng. Và nếu bạn bị ốm, hãy ở nhà ít nhất 24 giờ sau khi cơn sốt của bạn giảm xuống để bạn giảm nguy cơ lây nhiễm cho người khác.
Chẩn đoán bệnh cảm cúm
Bác sĩ của bạn sẽ tiến hành khám sức khỏe, tìm kiếm các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh cảm cúm, và có thể yêu cầu xét nghiệm phát hiện vi rút cúm.
Trong thời gian bệnh cúm lan rộng, bạn có thể không cần xét nghiệm cúm. Bác sĩ có thể chẩn đoán bạn dựa trên các dấu hiệu và triệu chứng của bạn.
Các cách điều trị cảm cúm
Chữa bệnh cảm lạnh theo thuốc
Thông thường, bạn sẽ không cần gì hơn ngoài việc nghỉ ngơi trên giường và uống nhiều nước để điều trị bệnh cúm.
Nhưng nếu bạn bị nhiễm trùng nặng hoặc có nguy cơ bị biến chứng cao hơn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng vi-rút, chẳng hạn như oseltamivir (Tamiflu), zanamivir (Relenza), peramivir (Rapivab) hoặc baloxavir (Xofluza). Những loại thuốc này có thể rút ngắn thời gian bệnh của bạn khoảng một ngày hoặc lâu hơn và giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
Oseltamivir là thuốc uống. Zanamivir được hít qua một thiết bị tương tự như ống hít hen suyễn và không được sử dụng cho bất kỳ ai mắc một số vấn đề về hô hấp mãn tính, chẳng hạn như hen suyễn và bệnh phổi.
Tác dụng phụ của thuốc kháng vi-rút có thể bao gồm buồn nôn và nôn. Các tác dụng phụ này có thể giảm bớt nếu dùng thuốc cùng với thức ăn.
Hầu hết các chủng cúm đang lưu hành đã trở nên kháng với amantadine và rimantadine (Flumadine), là những loại thuốc kháng vi-rút cũ không còn được khuyến cáo.
Cách điều trị cảm cúm tại nhà
Nếu bạn bị bệnh cảm cúm, các biện pháp này có thể giúp giảm bớt các triệu chứng của bạn:
- Uống nhiều chất lỏng:Chọn nước, nước trái cây và súp ấm để ngăn mất nước.
- Nghỉ ngơi:Ngủ nhiều hơn để giúp hệ thống miễn dịch của bạn chống lại nhiễm trùng. Bạn có thể cần thay đổi mức độ hoạt động của mình, tùy thuộc vào các triệu chứng của bạn.
- Cân nhắc dùng thuốc giảm đau:Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn, chẳng hạn như acetaminophen (Tylenol, những loại khác) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin IB, những loại khác), để chống lại cơn đau do cúm. Trẻ em và thanh thiếu niên đang hồi phục sau các triệu chứng giống cúm không nên dùng aspirin vì nguy cơ mắc hội chứng Reye, một tình trạng hiếm gặp nhưng có khả năng gây tử vong.
Để giúp kiểm soát sự lây lan của bệnh cúm trong cộng đồng của bạn, hãy ở nhà và giữ trẻ bị bệnh ở nhà cho đến khi hết sốt trong 24 giờ.
